Kawa z Ekspertem o Społecznym Funduszu Klimatycznym.

15 kwietnia 2025 roku odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Kawa z Ekspertem”, organizowane przez Biuro Regionalne Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Brukseli w ramach wspólnej inicjatywy Dom Polski Wschodniej. Tematem przewodnim była rola i znaczenie Społecznego Funduszu Klimatycznego (SCF) w kontekście sprawiedliwej transformacji ekologicznej w Unii Europejskiej.
Gościem specjalnym wydarzenia była Dorota Korczyńska z Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL), która w przystępny sposób przedstawiła założenia i mechanizmy działania SCF – kluczowego instrumentu w ramach pakietu legislacyjnego Gotowi na 55 (Fit for 55).

Czym jest Społeczny Fundusz Klimatyczny?
SCF to unijny fundusz wspierający sprawiedliwą transformację ekologiczną, szczególnie w kontekście nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS2), który obejmie m.in. budynki i transport drogowy. Fundusz skierowany jest przede wszystkim do:
• gospodarstw domowych w trudnej sytuacji,
• użytkowników transportu dotkniętych kosztami transformacji,
• mikroprzedsiębiorstw narażonych na negatywne skutki zmian.

Fundusz dostępny będzie dla wszystkich państw członkowskich UE, przy czym największe środki trafią do krajów takich jak Polska, Francja, Włochy i Hiszpania, a najmniejsze – do Malty, Cypru i Estonii.

Kluczowe dane:
• Łączna pula środków: do 65 miliardów euro (2026–2032),
• Wymagane współfinansowanie: minimum 25% wkładu krajowego,
• Łączne środki z wkładem państw: co najmniej 86,7 miliarda euro.

Obszary wsparcia:

Sektor mieszkaniowy:
• Renowacja budynków o niskiej efektywności energetycznej (w tym mieszkań socjalnych),
• Wsparcie dla energooszczędnego budownictwa dostępnego cenowo,
• Dekarbonizacja systemów ogrzewania i chłodzenia.
Transport:
• Zachęty do zakupu pojazdów nisko- i bezemisyjnych (w tym rowerów),
• Rozwój infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych,
• Wsparcie taniego i dostępnego transportu publicznego, mobilności współdzielonej i aktywnej.
Bezpośrednie wsparcie dochodów:
• Opcjonalne dla państw członkowskich,
• Dla grup wrażliwych objętych systemem ETS2,
• Tymczasowe i malejące w czasie (maksymalnie 37,5% planu).
Inne działania:
• Pomoc techniczna, szkolenia, monitoring, konsultacje społeczne i działania informacyjne (do 2,5% planu).

Kiedy rusza SCF?
• Zatwierdzenie rozporządzenia SCF: maj 2023 r.
• Składanie planów: od stycznia do 30 czerwca 2025 r.
• Okres wdrażania i wypłat: 2026–2032
• Płatność końcowa: do 31 grudnia 2033 r.

Kluczowe warunki:
Państwa członkowskie muszą przedłożyć Plany Społeczno-Klimatyczne, zawierające działania, inwestycje, kamienie milowe i cele. Płatności z Funduszu będą dokonywane po ich osiągnięciu. Warunkiem koniecznym do uruchomienia wsparcia jest implementacja przepisów dotyczących ETS2 w danym państwie.
Dzisiejsze spotkanie z Dorotą Korczyńską pozwoliło uczestnikom lepiej zrozumieć, jak SCF wpisuje się w szerszą politykę unijną na rzecz klimatu i jaką rolę może odegrać w codziennym życiu obywateli – zwłaszcza tych najbardziej narażonych na skutki transformacji energetycznej.
Udział w wydarzeniu wzięło 41 osób.