Konferencja w Brukseli z udziałem podlaskiej nauki i biznesu

24 października 2023 r. w Brukseli odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „XYLO Worlds: przemysł, gospodarka i medycyna oparta na zasobach naturalnych”, w której głos zabrali specjaliści ze środowisk nauki i biznesu z Belgii, Łotwy, Czech, Francji, Słowenii i Polski.

Konferencję zorganizowano we współpracy Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie XYLOPOLIS, Domu Polski Wschodniej w Brukseli, Biura Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w Brukseli oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Partnerami wydarzenia było Łotewskie Biuro Innowacji i Technologii w Brukseli oraz Słoweńskie Stowarzyszenie Biznesu i Badań.

Uczestników spotkania powitała Ewa Kosińska – Lange, dyrektor Biura Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w Brukseli oraz Magdalena Łyżnicka – Sanczenko, pełniąca obowiązki dyrektora XYLOPOLIS Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie, która  przedstawiła zgromadzonym ideę konferencji XYLO Worlds, symbiotycznie związanego z naturą świata przyszłości.

Konferencję otworzyło wystąpienie Jorisa Van Ackera, Kierownika Laboratorium Technologii Drewna z Uniwersytetu w Gandawie, który poruszył kwestię roli drewna jako produktu leśnego na rzecz zrównoważonej przyszłości budownictwa. Jego zdaniem zapotrzebowanie na drewno do roku 2050 wyniesie 10 miliardów metrów sześciennych, co jest szczególnie istotne ze względu na wciąż rosnącą liczbę ludności przenoszącej się na obszary miejskie. Rozległe możliwości wykorzystania surowca jakim jest drewno mogą zagwarantować m.in. osiągnięcie celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, przyjętych przez wszystkie państwa członkowskie Organizacja Narodów Zjednoczonych.

Podczas panelu dyskusyjnego poświęconego drewnu, surowcowi przyszłości we współczesnym budownictwie i innych dziedzinach inżynierii udział wzięli przedstawiciele nauki, administracji i biznesu: Antra Viļuma z Politechniki w Rydze, Petr Čermákz Uniwersytetu w Brnie, Jarosław Szewczyk z Politechniki Białostockiej, Primož Simončič zw Słoweńskiego Instytutu Leśnego oraz Tomasz Perkowski z firmy Unihouse. Uczestnicy wydarzenia mieli okazję poznać konkretne przykłady z zakresu architektury, budownictwa czy materiałoznawstwa. Ponadto dyskutowano o wizji i zasadach nowoczesnej gospodarki leśnej, która dba o zachowanie naturalnych rezerwuarów leśnych i pomników przyrody, kształtując jednocześnie potencjał biznesowy obrotu drewnem.

Druga część konferencji, którą moderowała Katarzyna Dziedzik rzecznik prasowy Uniwersytetu w Białymstoku, poświęcona została prezentacji osiągnięć świata nauki i badań, które są konkretną odpowiedzią na zachodzące zmiany klimatyczne i wyzwania globalne współczesnego świata. Uczestnicy panelu poznali m.in. wynik prac badawczych nad substancjami bioaktywnymi zawartymi w grzybach drzewnych, które mogłyby stanowić podstawę do opracowania nowych leków na nowotwory, choroby cywilizacyjne i antybiotyków, a także zapoznać się z potencjałem surowców pochodzenia naturalnego oraz dawnych metod w leczeniu ludzi i zwierząt. Ponadto dyskutowano o pozytywnym wpływie obcowania z przyrodą na zdrowie psychiczne współczesnego człowieka oraz propozycją przyjęcia konkretnych rozwiązań ukierunkowanych na stworzenie bardziej zrównoważonej i harmonijnej relacji z naturą, która jest kluczowa dla naszego przetrwania i dobrego samopoczucia.

Dr Ewa Zapora z Instytutu Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej w swym wystąpieniu zwróciła uwagę, że nadmierna, wszechobecna chemizacja środowiska, rolnictwa czy żywności może mieć katastrofalne skutki dla zdrowia oraz życia ludzi, zwierząt i roślin. Zdaniem naukowca choroby cywilizacyjne są największą epidemią naszych czasów, na którą nie ma lekarstwa ale natura dostarcza inspiracji i gotowych rozwiązań. Jej zdaniem las i drewno mogą być źródłem „superzwiązków” do zadań specjalnych, które w przyszłości mogą stać się nowymi lekami
i suplementami.

Marcin Sielezniew z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku swoje wystąpienie poświęcił gospodarce leśnej i ochronie jednego z najbardziej zagrożonych gatunków motyli europejskich, żółtego Colias. W Europie liczebność motyla żółtego Colias uległa dramatycznemu zmniejszeniu z powodu niszczenia siedlisk i prawdopodobnie także zmiany klimatu. Jedna z ostatnich metapopulacji w Unii Europejskiej przetrwała we wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej (Podlaskie), gdzie obecnie jest całkowicie zależna od leśnictwa. W 2021 roku rozpoczęto projekt finansowany przez Lasy Państwowe, mający na celu prowadzenie badań ekologicznych oraz opracowanie i wdrożenie środków ochronnych, zapewniających motylowi przeżycie w długoterminowej perspektywie.

Bérénice Kimpe z klastra Xylofutur przedstawiła perspektywę Francji na temat wpływu sektora leśnego na globalne wyzwania poprzez realizację konkretnych projektów, wpisujących się w wyznaczone przez Komisję Europejską cele, m.in. w zakresie neutralności klimatycznej, biogospodarki i odbudowy bioróżnorodności, w osiągnięciu których sektor leśno-drzewny może odegrać kluczową rolę dzięki ścisłej współpracy z przemysłem i środowiskiem akademickim.

Konferencję podsumowało wystąpienie prof. Lecha Dzienisa, który mówił o koncepcji utworzenia nowej instytucji kultury – Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie Xylopolis, która powstanie do 2027 roku w Województwie Podlaskim. Przyszła siedziba centrum ma liczyć ok. 8 tys. metrów kwadratowych, a odwiedzających może być – zgodnie z naszymi przewidywaniami, kiedy centrum stanie się już popularne – do 2 tys. dziennie – mówił prof. Lech Dzienis.

Profesor przypomniał, że centrum jest wpisane i zatwierdzone jako projekt strategiczny w nowym programie regionalnym, z którego region będzie wykorzystywał środki z UE, z programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego (FEdP) 2021-2027. Xylopolis ma wpływać na rozwój regionu, promować województwo, które słynie z terenów puszczańskich, przyciągać turystów, rodziny z dziećmi (ofertą edukacyjną), naukowców i wspierać przedsiębiorców. Podkreślano, że biznes ma być jedną z podstaw działania tego ośrodka.